Yalova Cumhuriyetin ve Mübadelenin 100. Yılında Balkan Göçleri Konferansı’na ev sahipliği yaptı. Cumhuriyet döneminde Balkanlardan Türkiye’ye yaşanan göçlerin tarihi, sosyal, kültürel ve ekonomik yönleri ele alındığı konferansın açılış konuşmasını yapan Yalova Kent Konseyi Başkanı Mustafa Kandemir, Cumhuriyet’in ve Mübadelenin 100. yılını kutladıklarını ve bu vesileyle Balkan göçlerinin önemine dikkat çekmek istediklerini söyledi. Kandemir, konferansa katkı sağlayan kurum ve kişilere teşekkür etti. Konferansta, Mimar Sinan Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Selçuk Seçkin, Erken Dönem İskan Politikalarında Mübadele Yerleşimi örnek proje ve uygulamalarını anlattı. Seçkin, mübadelenin Türkiye’nin demografik, mimari ve kültürel yapısını nasıl etkilediğini örneklerle gösterdi.

Lozan Mübadilleri Vakfı Genel Sekreteri Esat Halit Ergelen ise, Cumhuriyet ve Mübadele’ye Kanat Gerenler konusunu işledi. Ergelen, mübadele ile gelen ve Cumhuriyet döneminde sosyal, kültürel ve ekonomik alanda söz sahibi olan kişileri tanıttı. Ergelen, mübadillerin Cumhuriyet’in kuruluşuna ve gelişmesine verdikleri katkıları vurguladı.

Demirhisar Mübadilleri adına Yusuf Deniz İnan da, Demirhisar’dan Sugören’e Cumhuriyet Dönemi Mübadele uygulamasını anlattı. İnan, mübadillerin göç yolculuğu, yerleşim planlaması, tarım ve gelişme süreci hakkında bilgi verdi.

Subaşı Sözlü Tarih Çalışma Grubu Başkanı Zeki Gürsu da konferansta söz alarak Cumhuriyet Dönemi 1935 Balkan göçü Subaşı uygulaması, Balkan göçünün sebepleri, göç sırasındaki yaşanan sıkıntılar ve iki devlet arasındaki müzakereler ile yapılan göçün iskanlı göçe çevrilmesi ile sonuçlanması gibi konularda bilgiler verdi. Gürsu ayrıca Subaşı köyünün kurulması tarım ve sanatkarlarla gelişmeler ile güncellenmesi, subaşı Sözlü tarih çalışma grubunun kurulması geleneklerin ve göreneklerin tekrar yaşatılması projeleri üzerine uygulamaların günümüze kadar gelmesi konularına da değindi. 

Konferansın sonunda, Subaşı Sözlü Tarih Çalışma Grubu tarafından kurulan Subaşı Göç Evi’nin tanıtımı yapıldı. Subaşı Göç Evi, mübadillerin geçmişe dair belge ve etnografik malzemelerini sergiliyor. Subaşı Göç Evi, mübadillerin gelenek ve göreneklerini yaşatmayı ve gelecek nesillere aktarmayı amaçlıyor.

Konferans, katılımcıların soru ve görüşlerini paylaşmasıyla sona erdi. Konferansın ardından, mübadillerin anılarını ve acılarını konu alan bir belgesel gösterimi yapıldı. Konferans, Balkan göçlerinin tarihini ve önemini hatırlatan ve mübadillerin sesini duyuran bir etkinlik olarak değerlendirildi.